Historia kościoła i klasztoru1)
Zgodnie z przyjętą przez cystersów zasadą, klasztor zbudowany był nad rzeką przy ważnym szlaku komunikacyjnym (droga z Poznania na Rogoźno, Wągrowiec i dalej Bydgoszcz).
Pierwotny kościół i klasztor zbudowane były w stylu gotyckim, ale ich wielkość i rozplanowanie nie są znane. Zabudowania były usytuowane na prawym brzegu Warty i przy Owińskiej Strudze. Z zachowanych zapisków wiadomo, że kościół był jednonawowy i ciemny.
W roku 1700 rozpoczęto budowę nowych zabudowań klasztornych według projektu Jana Catenazziego. Niestety w 1720 roku, w Wielki Piątek, wybuchł pożar w kościele od płonącej świecy, który częściowo zniszczył nowe zabudowania. Odbudowę kościoła i klasztoru siostry powierzyły Pompeo Ferrariemu. Prace budowlane trwały od 1720 do 1728 roku.
Następnie w latach 1728-1730 kościół przyozdabiali malowidłami ściennymi franciszkanie: Adam Swach i Walenty Żebrowski.
Dnia 2 września 1731 odnowioną świątynie konsekrował biskup chełmiński i zarazem opat pelpliński Tomasz Franciszek Czapski. Świątynia ta w niezmienionej formie przetrwała aż do naszych czasów.
mapa Owińsk sprzed 1914 roku (podz.1:25000)
Do budynku kościoła od strony pd.-zach. przylega czworoboczna wieża – dzwonnica o trzech kondygnacjach, nakryta baniastym hełmem. Kiedyś na dzwonnicy znajdował się zegar, dzisiaj pozostały puste pola i jedynie wewnątrz są jeszcze resztki mechanizmu zegarowego. Tam także można zobaczyć fragmenty dawnych gotyckich murów.
Cztery szczyty kościoła miały pierwotnie wykończenie barokowe. Obecne – klasycystyczne – pochodzą zapewne z lat 1874-80, kiedy to dobudowywano drugie piętro na budynkach klasztornych. Wtedy także, na ścianie frontowej kościoła zostały zamurowane dwa okna. Znajdowały się one po lewej stronie ściany frontowej budynku, pomiędzy drugim i trzecim (narożnym) pilastrem – podobnie jak są rozmieszczone okna na ścianie bocznej. (Można to zobaczyć na obrazie, znajdującym się na kopule w kościele, przedstawiającym nowo wybudowany kościół i klasztor oraz poznać po spękaniach tynku w miejscu zamurowanych okien.)
